مترجم سایت

به گزارش خبرنگار مهر، آمارها می‌گویند نرخ بیکاری جوانان بین ۱۵ تا ۲۴ ساله معادل ۲۷ درصد شده و نرخ بیکاری جوانان بین ۱۵تا ۲۹ سال نیز به رقم ۲۶ درصد رسیده است.

علاوه بر اینکه این آمارها گویای وضعیت نامطلوب بیکاری جوانان است، شاخص «نسبت بیکاری کل به بیکاری جوانان» نیز گویای بخشی از ابعاد چالش فعلی است. پیش از این گزارش مرکز آمار در سال ۹۰ نشان می داد: نرخ اشتغال جوانان از ۸۵ درصد در سال ۱۳۷۵ به ۷۶ درصد در سال ۱۳۹۰ رسیده است.

همچنین از سال ۱۳۷۵ تا سال ۱۳۹۰ متوسط نرخ اشتغال جوانان برابر 76.26 درصد بوده است. یعنی از هر صد نفر جوان فعال حدود ۷۶ نفر شاغل بوده اند. این گزارش در سال ۹۰ اضافه می کرد که کمترین نرخ اشتغال جوانان در سال ۱۳۸۰ برابر ۷۱ درصد و بیشترین آن در سال ۱۳۷۵ برابر با ۸۵ درصد بوده است.

در حال حاضر نیز گزارش مرکز آمار ایران در خصوص نرخ بیکاری جوانان نشان می دهد: جمعیت جوان کشور به حدود ۲۴ میلیون نفر رسیده است اما ۲۶ درصد از این جمعیت فاقد شغل هستند.

نرخ بیکاری سال جاری در ده سال گذشته بی نظیر بوده است. براساس گزارش مرکز آمار ایران نرخ بیکاری از ۱۴.۸درصد در سال ۱۳۷۵ به ۲۴ درصد در سال ۱۳۹۰ رسیده است که نشان دهنده افزایش بیکاری در این مدت زمانی بوده است. پیش از سال جاری بیشترین نرخ بیکاری مربوط به سال ۱۳۸۰ با نرخ ۲۹.۲درصد بوده است. از سال ۱۳۷۵ تا سال ۱۳۹۰ متوسط نرخ بیکاری برابر ۲۳.۳درصد بوده است. یعنی از هر ۱۰۰ جمعیت فعال جوان حدود ۲۳ نفر بیکار بوده اند.

از طرف دیگر بررسی آمارهای بیکاری از سال ۸۴ تاکنون بیان می کند: نرخ بیکاری جوانان در فاصله سال های ۸۴ تا ۹۲ به جز سال ۸۶، روندی افزایشی داشته که اعلام خطری برای مسئولان و تصمیم گیران درباره وضعیت اشتغال جوانان است که باید درباره ارتقاء سطح مهارت نیروی متقاضی کار، سیاست های اثربخشی اتخاذ شود.

کارشناسان حوزه بازار کار معتقدند: یکی از مهم ترین مسائلی که درباره بازار کار ایران به عنوان یک مشکل جدی وجود دارد، جمعیت بالای متقاضیان کار جوان زیر ۳۰ سال است. در واقع، این گروه سنی مهم ترین و جدی ترین گروهی است که به دنبال کار هستند و حل مسئل بیکاری در این بخش، به معنای عبور کشور از بحران بیکاری خواهد بود.

اینکه صدها هزار جوان جویای کار در کشور هفته ها، ماه ها و بلکه سال ها را منتظر یک فرصت برای ورود به بازار کار باشند در مقابل کشش پایین جذب کارجویان از سوی بازار کار کشور، باعث نوعی انباشت بیکاری در کشور شده و متاسفانه هر ساله نیز بر آمار بیکاران جوان کشور افزوده شده است.

آمار مربوط به بیکاری جوانان وقتی جالب توجه مي‌شود که ارقام مربوط به رشد جمعیت کشور، در ۲ دهه ۶۰ و ۷۰ مورد بررسی قرار گیرد.چنانکه بیشترین نرخ رشد جمعیت کشور، در دهه ۶۰ و نیمه نخست دهه ۷۰ رخ داده است؛ آمار نشان مي‌دهد در سال‌های منتهی به ۱۳۷۰، نرخ رشد جمعیت در ایران به بیشترین حد تاریخی خود در یک دهه رسیده است و در فاصله سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۶۵، متوسط نرخ رشد سالانه جمعیت در کشور به میزان 3.9 درصد رسیده بود.

حال آنکه در فاصله سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۰ نیز متوسط نرخ رشد سالانه جمعیت در حدود 2.5درصد گزارش شده است، اما از سال‌های ابتدایی دهه هفتاد و گویا به واسطه سیاست‌های کنترل جمعیتی، این نرخ تعدیل شد و هم‌اکنون به حدود 1.3درصد رسیده است. نکته مهم اینجا است که متولدین سال‌های با بیشترین رشد جمعیت (تا ۱۳۶۵)  هم‌اکنون متقاضیان اصلی بازار کار در ایران هستند. در اصل نقطه اصلی ورود این افراد به بازار کار، همزمان با روی کار آمدن دولت نهم در سال ۱۳۸۴ شد که وضعیت تولید و اشتغال، مسیر کاهشی خود را آغاز می‌کرد.

 به عنوان مثال، بیشترین متولدین در یک سال، در تاریخ جمعیتی کشور، مربوط به متولدین سال ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ بوده که در هر یک از این سال‌ها، بیش از ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر تولد ثبت شد. این افراد در سال ۱۳۸۴، حدودا به ۲۴ و ۲۵ سالگی رسیده بودند، یعنی سنی که معمولا با اتمام تحصیلات دانشگاهی (و برای پسران اتمام دوره سربازی) تقاضا برای کار آغاز می‌شود تا 8 سال بعد یعنی سال ۱۳۹۲، نیز اوضاع از لحاظ ورود نیروی کار تقریبا به همین منوال بود چرا که تا سال ۱۳۶۵، تعداد ولادت‌های ثبت شده بالای ۲ میلیون نفر بود.

این موضوع به معنای ورود تعداد بسیار زیادی جویای کار به اقتصاد کشور در چند سال گذشته است که بخش زیادی از آنها اصلا وارد "جمعیت فعال" نشده‌اند و به همین دلیل در محاسبات «نرخ بیکاری» وارد نمی‌شوند. یعنی همه بسترهای اصلی اشتغال در اقتصاد ایران باید در همین سال‌ ها ساخته می‌ شد و با عبور "پیک" جمعیتی فعلی از بازار کار، ورود جوانان جویای کار نیز کمتر و کمتر خواهد شد.

این در حالی است که نتیجه سیاست‌های اقتصادی این سال‌ها در سال‌های آینده، جمعیت زیادی از افراد بیکار و بالای رده‌های سنی جوانی (مثلا بین ۳۵ تا ۴۰ ساله) خواهد بود که با مدرک تحصیلی دانشگاهی، مهارت شغلی خاصی ندارند و تعامل با آنها برای بازار کار، از وضعیت فعلی نیز دشوارتر به نظر می‌رسد.

 در این میان محمود گلزاری معاون امور ساماندهی جوانان با اشاره وضعیت فعلی اشتغال جوانان کشور می گوید: طبق تعریف موجود و در سرشماری سال ۱۳۹۰،  ۲۳ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر جوان در کشور وجود دارد که این میزان تقریبا یک سوم جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد که با توجه به خصوصیات این قشر می‌توان شادابی، استقلال، سلامت و قدرت مقابله با بی عدالتی و تبعیض را از جمله خصوصیات این گروه عنوان کرد که در همه دوران‌ها به عنوان یک نیروی بزرگ برای کشورهای مختلف شناخته می‌شدند. حال آنکه این نقطه قوت به پاشنه آشیل جامعه امروز ما تبدیل شده جوانان در معرض شدیدترین آسیبهای اجتماعی اجتناب ناپذیر هستند.

او ضمن تاکید بر تلاشهایی که برای مرتفع کردن این مشکلات در مجموعه دولت در حال انجام است، شیوع بیکاری در بین جوانان را نگران کننده توصیف کرد و افزود: میانگین بیکاری در جوانان ۱۵ درصد از سایر سنین بیشتر است و طبق آخرین تحقیقات نرخ بیکاری میانگین برای جوانان کشور ۲۶ درصد است که این نرخ در سالهای اخیر به تدریج افزایش داشته یکی ازاستان های مرزی دارای بیشترین نرخ بیکاری در میان دیگر استان‌های کشور است.

پیامدهای بیکاری جوانان در جامعه

حمید حاج اسماعیلی کارشناس بازار کار و فعال کارگری در این باره می گوید: بیکاری جوانان عوارض متعددی برای جامعه در پی خواهد داشت. اول آنکه کشور ما با داشتن حدود ۲۴ میلیون جوان دارای یک سرمایه بزرگ انسانی است که در کنار سرمایه های مادی می تواند در حوزه اقتصادی کشور نقش آفرین باشند و رشد و توسعه اقتصادی کشور به بازوی توانای انها متکی باشد.

او ادامه می دهد: این در حالی است که آمار منتشر شده از افزایش بیکاری در میان جوانان نشانه محروم شدن بازار کار و اقتصاد کشور از چنین نیرویی است.

حاج اسماعیلی با اشاره به دومین عارضه بیکاری جوانان می گوید: بزهکاری در جامعه ارتباط مستقیم با بیکاری دارد. وقتی جوانان نیازمند درآمد هستند و شغل مناسبی برای آنها وجود ندارد به ناچار به شکل غیررسمی به کسب درآمد روی می آورند که تحت عنوان مشاغل کاذب از آن نام برده می شود.

او اظهار کرد: روی آوردن جوانان به مشاغل کاذب سبب شکل گیری اقتصاد سیاه و بازار کار زیر زمینی می شود که نهایتا علاوه بر خروج جامعه از شرایط منطقی سبب می شود جوانان کشور به اینگونه مشاغل عادت کنند و از سوی دیگر ضربه بزرگی به اقتصاد کشور وارد شود.

این فعال بازار کار به سومین عارضه بیکاری جوانان اشاره می کند و می گوید: بزهکاری اجتماعی هزینه های هنگفتی را به جامعه تحمیل می کند که مراتب از هزینه های ایجاد شغل بیشتر است.

به گفته وی در کنار همه این  عوارض، بیکاری جوانان کاهش آمار ازدواج آنها و افزایش مشکلات اجتماعی و فرهنگی را به دنبال دارد و همه این مشکلات دست به دست هم می دهند و نهایتا مشکلات عدیده ای را به کانون خانواده وارد می کنند.

او تاکید کرد: ورود سالیانه دستکم یک و نیم میلیون نفر به دانشگاه ها و خروج آنها در یک دوره ۲ تا ۴ ساله به امید یافتن شغل از دانشگاه، مسئله ای است که به دلیل فراهم نبودن زمینه های اشتغال کارجویان جوان در حال حاضر به عنوان یکی از مهم ترین چالش های کشور شناخته می شود.

این کارشناس بازار کار ادامه داد: این مسئله نه تنها برای جامعه، بلکه برای خانواده ها نیز به عنوان یک معضل بزرگ و بعضا لاینحل باقی مانده و اغلب خانواده ها امروز با بیکاری جوانان تحصیل کرده دانشگاهی مواجه بوده و از آن به عنوان یکی از نگرانی های پدران و مادران یاد می شود.

وی خاطرنشان کرد: اینکه جوانانی پس از سال ها درس خواندن در دانشگاه ها، هیچ تقاضایی از سوی بازار کار برای اشتغال نداشته باشند، این مسئله باعث از بین رفتن توان ازدواج و تشکیل خانوده شود، آنها تا سال ها وابستگی مالی به خانواده داشته باشند و روزها را بدون اینکه استفاده از از آن ببرند در منازل به سر ببرند، ناراحتی بزرگی است که بسیاری از والدین را می آزارد.

براساس این گزارش، بررسی مجموعه پیامدهای بیکاری جوانان در جامعه و هزینه های ناشی از این پدیده که به جامعه وارد می شود این راه را به ما نشان می دهد که سرمایه گذاری و تامین هزینه های اشتغال جوانان به مراتب از جبران هزینه های بیکاری جوانان پائین تر است.

از این رو شاید یکی از اولویت های پیش روی دولت برای ساماندهی وضعیت اجتماعی جوانان ایجاد زمینه ها و بسترهای مناسب جهت تامین شغل این جوانان باشد تا از این طریق بتواند از هزینه های جبران بیکاری جوانان بتواند جلوگیری کند.