راهاندازی لیزینگ مسکن جدیدترین طرحی است که دولت برای تامین مسکن مورد نیاز افرادی که مایل به خانهدار شدن هستند، مطرح کرده و به تازگی بانک مرکزی با راهاندازی لیزینگ مسکن موافقت کرده است. این در حالی است که مجتبی بیگدلی رییس انجمن انبوه سازان استفاده از لیزینگ برای حل معضل مسکن در جامعه را اقدامی در راستای کسب سودهای هنگفت برای گروهی خاص، توصیف میکند و عقیده دارد سود این طرح به متقاضیان مسکن نخواهد رسید.
مسکن معضل همیشگی جامعه ایرانی است. ازدواج جوانان، فرسوده شدن منازل، وقوع رخدادهایی نظیر سیل، زلزله و غیره، نیاز به ساخت مسکن در کشور را دایمی کرده است. سالانه باید یک و نیم میلیون مسکن در ایران ساخته شود تا پاسخگوی قشر جوان باشد. بخش مسکن به دلیل اشتغال بالایی که ایجاد میکند، میتواند رکود را از فضای اقتصادی ایران دور کند. یعنی با روشن شدن موتور بخش مسکن، رونق در 70 درصد شغلهای کشور ایجاد میشود. آمارها نشان میدهد یک هزار و 200 گروه شغلی به بخش مسکن وابسته هستند. در نتیجه با شروع ساخت مسکن در ایران، سایر مشاغل نیز فعال میشوند که می تواند به خروج از رکود فعلی اقتصاد کشور کمک کند.
اما جهش ناگهانی قیمت مسکن در ایران و نگاه سرمایهای افراد به این بخش، خانهدار شدن را برای بسیاری از اقشار کم درآمد به یک رویا تبدیل کرده است. به همین دلیل، دولت یازدهم با تعریف شرکتهای لیزینگ قصد دارد مشکل جامعه در تامین نقدینگی برای خرید مسکن را برطرف کند. روز سهشنبه حمید شیروانی، دبیر کل کانون شرکتهای لیزینگ ایران از موافقت بانک مرکزی و وزارت راه و شهر سازی با راه اندازی لیزینگ مسکن خبرداد. او درباره وضعیت بررسی مجوز لیزینگ مسکن در بانک مرکزی، گفت: « وزارت راه و شهرسازی این موضوع را بررسی و موافقت خود را در نامهای به بانک مرکزی اعلام کرده است».
به گفته شیروانی بانک مرکزی با راه اندازی لیزینگ مسکن موافق بوده و معاون نظارتی این بانک اعلام کرده است، کارشناسان بانک مرکزی در حال طراحی بستهای برای ضوابط لیزینگ مسکن هستند. او از نهایی شدن طرح لیزینگ مسکن تا دو ماه آینده خبرداد و تاکید کرد که بر اساس تصمیم بانک مرکزی، نرخ سود لیزینگ مسکن شناور خواهد بود. البته در ادامه به این نکته اشاره کرد که شرکتهای لیزینگ بدون تدوین بسته سیاستی نیز میتوانند نسبت به اجرای لیزینگ مسکن اقدام کنند، ولی نظر نهایی با بانک مرکزی است.
لیزینگ مسکن ضربه به تولید
در حالی که دبیر کل کانون شرکتهای لیزینگ ایران از نظرات مثبت مسئولان دستگاههای دولتی خبر میدهد و معتقد است این دسته از شرکتها میتوانند بر حسب درآمد مردم، به خانهدار شدن آنها کمک کنند، مجتبی بیگدلی، رییس انجمن انبوهسازان، راهاندازی شرکتهای لیزینگ در بخش مسکن را ضربه مهلکی به پیکره بخش تولید مسکن میداند. او به «حمایت» میگوید: «شرکتهای لیزینگ دکان جدیدی برای عدهای خاص است تا مردم و تولیدکننده را سرکیسه کرده و با ربایی که در دنیا سابقه ندارد، به مردم وام بدهند».
بیگدلی با اشاره به نامگذاری امسال بهنام «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» توسط مقام معظم رهبری، بیان میکند که امیدوار بوده دولت اقدام عملی در زمینه تامین مسکن جامعه انجام دهد. به اعتقاد بیگدلی سود شناور برای لیزینگ مسکن، میتواند ربوی باشد و برخی مراجع عظام نیز مخالفت خود با چنین معاملاتی را اعلام کردهاند.
اما در سوی دیگر ماجرا، موافقان و از جمله حمید شیروانی، دبیر کل کانون شرکتهای لیزینگ ایران معتقدند فعالیت شرکتهای لیزینگ بر رفاه اجتماعی تاثیرگذار است. او اعلام میکند این شرکتها توانایی تامین مالی موسسات تولیدی بزرگ را دارند فعالیت چنین شرکتهایی علاوه بر تقویت تولید در بخش مسکن، نیازهای مصرفکننده را هم برآورده کند.
او با تاکید بر اینکه در صورت حمایت دولت از لیزینگ مسکن، کمک بزرگی به تولید کننده و مصرف کننده خواهد شد، عنوان میکند که به استانداران سراسر کشور نامه نوشته و اعلام همکاری کرده است. به اعتقاد شیروانی شرکتهای لیزینگ میتوانند به استانداران در رشد و توسعه استانها کمک کنند. به همین دلیل از استاندارها خواستهاست تولید کنندگان و فعالان بزرگ اقتصادی این استانها را که با مشکل مواجه شدهاند، به این شرکتها معرفی کنند.
این در حالی است که علی نعمت چهاردولی عضو هیات رییسه کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی بر این باور است که «مدل لیزینگ مسکن» به ساماندهی و رونق بازار این بخش کمکی نمیکند. او به «خانه ملت» میگوید: « ورود دولت به بازار مسکن به صلاح نیست. زیرا باعث آشفتگی و افزایش قیمتها میشود. بنابراین بهتر است برای تنظیم بازار مردم را در این بخش بیشتر مشارکت داد».
چهاردولی با تاکید بر اینکه بهتر است در پروژههای ساخت و ساز مسکن از پیمانکاران دست دو، سه و چهار استفاده نکنیم، تاکید میکند که مدل لیزینگ مسکن نتیجهای ندارد و با توزیع، خرید و فروش اوراق مشارکت هم مشکل مسکن حل نخواهد شد.
او با یادآوری اینکه با لیزینگ مسکن یا خرید و فروش اوراق مشارکت، زوجهای جوان و اقشار کم درآمد جامعه -که در اصل مسکن برای آنها ساخته میشود و خرید مسکن دغدغه آنها است- صاحب خانه نمیشوند، میگوید: «بهترین کار این است که دولت خط اعتباری بانک مسکن را باز کرده و با سود کمتر به متقاضیان مسکن تسهیلات دهد».
دخالت دولت در بخش مسکن الزامی است
در حالی که عضو هیات رییسه کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی معتقد است دولت باید پای خود را از بازار مسکن بیرون بکشد، مجتبی بیگدلی رییس انجمن انبوهسازان در گفتوگو با «حمایت» ساخت مسکن را وظیفه دولت دانسته و تاکید میکند که دولت در این رابطه باید برنامههای مدونی داشته باشد. او میگوید: «دولت باید به ساخت مسکن یارانه بدهد. نه اینکه وامهای مسکن را تعطیل کرده، ساخت مسکن مهر را متوقف کند و برای بخش مسکن هم هیچ برنامه مشخصی ارایه ندهد».
بیگدلی با اشاره به اینکه دولت یازدهم حتی یک واحد مسکونی در قالب مسکن حمایتی یا امید برای خانهدار شدن اقشار کم درآمد ایجاد نکرده است، تعطیل کردن پروژههای مسکن مهر را هم محکوم میکند. او در ادامه توضیحات ارایه شده توسط دولت درباره تاثیر ساخت مسکن مهر بر افت ارزش پول ملی را بدون پشتوانه معرفی کرده و بر این باور است دولت با اجرای قانون هدفمندی یارانهها و تزریق 100 هزار میلیارد تومان پول به جامعه، زمینه سقوط ارزش پول ملی را فراهم کرده است.
بیگدلی به این نکته اشاره دارد که اگر ساخت پروژههای مسکن مهر در دولت گذشته کلید نمیخورد با افت ناگهانی ارزش پول ملی در مقابل دلار که در 90 سال گذشته بیسابقه بوده، قیمت مسکن بین 14 تا 20 برابر افزایش مییافت. در حالیکه بهرغم نوسان تمام عوامل اقتصادی، پس از اجرای قانون هدفمندی قیمت مسکن فقط افزایش 9 برابری داشته است..